De verbroederingsgedachte in de sport wordt vooral gesymboliseerd door de Olympische Spelen. Alle landen kunnen deelnemen, het is een mondiale verbroedering waar in de historie extra behoefte aan was na weer een wereldoorlog. In de loopgravenoorlog van 1914-18 gebeurde tijdens de kerstnacht 1914 iets wonderbaarlijks. Op kerstavond verlieten de Duits en Engelse soldaten spontaan hun loopgraven en vierden gezamenlijk kerst. Op kerstochtend gingen de Engelse en Duitsers tegen elkaar voetballen. Helaas duurde deze verbroedering maar kort. Door woedende generaals werden ze naar de loopgraven teruggefloten. Waren ze maar blijven voetballen, dat had zo’n 35 miljoen doden gescheeld!

In de wereldoorlog 1914-18 bleef Nederland neutraal. Maar ons  leger was wel paraat. De kazernes waren bomvol. Vóór 1914 was voetbal een elitesport voor de betere standen. Om de verveling van de soldaten te doorbreken werd besloten om te focussen op voetbal en daarmee kwamen eenvoudige arbeiders voor het eerst in aanraking met de voetbalsport. Het enthousiasme was groot en na de oorlog ontstonden volksclubs. Hogere standen clubs als Sparta,HVV en HFC kregen volksclubs als Feyenoord, Go-Ahead en DWS als tegenstander, waarbij in de loop van de tijd de hogere standen en arbeiders zich verbroederden. Het had wel tijd nodig zoals blijkt uit de getuigenis van de 12-voudig Roermondsinternational, arbeider bij Smeets Meelfabrieken, Pierre Massy. Hij nam nooit deel aan het gezamenlijk diner maar ging apart in het park zitten om zijn broodtrommeltje leeg te eten. Na zijn laatste interland in 1928 tijdens de Olympische Spelen in Amsterdam tegen Uruguay nam een van Limburgs grootste voetballers afscheid omdat hij zich totaal niet thuis voelde bij de “Hollanders”. Roermond eert deze voetballer van Europese klasse nog steeds met een standbeeld.

Alsof de ellende al niet groot genoeg  was  breekt in 1918 de Spaanse griep uit met wereldwijd tientallen miljoenen doden en in Nederland circa 40.000 slachtoffers. Zonder vaccins en mondkapjes waren de gevolgen groot ook voor het voetbal. Bekende bestuursleden en spelers overleden,  wedstrijden werden afgelast en burgemeesters verboden wedstrijden.

Aan het eind van de tweede wereldoorlog 1940-1945 werd de Duitse international van wereldklasse Fritz Walter gevangen genomen door de Russen en stond op het punt om naar een Russisch strafkamp te worden getransporteerd. Op de avond voor het vertrek organiseerden de bewakers een voetbalwedstrijd. Fritz Walter speelde de sterren van de hemel en de bewakers besloten dat zo’n fantastische voetballer moest worden vrijgelaten. Fritz Walter zegt hierover: “We kregen onze vrijheid terug omdat over de grenzen van oorlog en vijandschap heen mensen in de kracht van de sport geloofden”. In 1954 werd hij met West Duitsland wereldkampioen door in de finale te Bern het onverslaanbaar geachte Hongarije met Puskas met 3-2 te  verslaan.” Das Wunder von Bern” is nog steeds de meest memorabele voetbalwedstrijd uit de Duitse historie.

Na de bevrijding van Breda november 1944 verbleven de geallieerde troepen geruime tijd in Breda en verbroederden zich met de bevolking. De toen 18-jarige Kees Rijvers speelde met NAC onder meer tegen het Pools elftal met veel internationals. Het stadion zat steeds bomvol. Volgens Kees Rijvers hebben de wedstrijden tegen de geallieerden de basis gelegd voor een ijzersterk seizoen dat werd afgesloten met het kampioenschap van Zuid 1 op 10 juni 1946.

Ook in het wielrennen werkte de verbroedering. De in Geertruidenberg geboren Jan Derksen werd in 1939 wereldkampioen sprint bij de amateurs. Hij ontsnapte in de oorlog aan de arbeidsdienst in Duitsland omdat een Duitse officier en wielrenliefhebber hem herkende, waarschijnlijk omdat hij Jan had zien rijden op de Duitse pistes. Vanaf 1941 kreeg hij toestemming om buitenlandse wedstrijden te rijden onder meer in Duitsland en zodoende veel geld te verdienen. Na de oorlog werd hij twee keer wereldkampioen sprint.

Sport verbroedert ook op ons werk. De voetbalpraatjes bij de koffie zijn een echt bindmindel. Wat missen we dit in deze bizarre Corona tijden!

foto Jan Derksen-Nationaal Archief-Harry Pot-Anefo

author image

About Sport & Memory

You Might Also Like...