Tot eind 18e eeuw hadden we Gilden waar vakmensen via een jarenlang traject werden opgeleid tot meester. Aan deze gedegen opleiding hebben we onder meer schitterende kathedralen, kastelen en de Amsterdamse grachtenhuizen te danken. In ons land hadden we jarenlang ambachtsscholen, waar jongeren werden opgeleid tot ambachtsman om zich vervolgens in de praktijk verder te ontwikkelen. In Duitsland staat het ambachtsvak hoog aangeschreven en een horlogemaker heet daar bijvoorbeeld “Meisteruhrmacher”.
Louis van Gaal is ook een voorbeeld van een ambachtsman die een lange weg heeft afgelegd tot hij meester werd. Hij was een technische voetballer met een groot tactisch inzicht. Hij was jarenlang leraar lichamelijke opvoeding aan de Don Bosco LTS in Amsterdam. Een school met niet altijd de meest gemakkelijke leerlingen. Daar heeft hij zijn pedagogische kennis verrijkt door de ervaring die hij opdeed met deze jongeren. Hij is met glans geslaagd voor dit leerproces, want de leerlingen droegen hem op handen. Louis begon het trainerschap als assistent- trainer bij AZ en Ajax en in 1991 werd hij hoofdtrainer bij Ajax. Zijn grootste triomf bereikte hij door in 1995 met een jong Ajax-team met vrijwel allemaal zelf opgeleide spelers in Wenen AC Milan met 1-0 te verslaan. Louis van Gaal gaat uit van een totale mens principe, dat wil zeggen dat de mens achter de speler het belangrijkste is. Hij stimuleerde zijn spelers mee te denken over de tactiek en zelf het initiatief te nemen in het veld. In 1994 zei hij: “Toen ik zag dat de spelers zichzelf gingen coachen wist ik dat we de Champions League konden winnen”. Voor de finale tegen AC Milan voelde hij de spanning bij het jonge team. Om de juiste harmonie te bereiken tussen spanning en ontspanning gaf hij de spelers een aantal dagen vrij voor de finale. In de finale zag hij dat het oudere AC Milan in de tweede helft vermoeid raakte en hij deed toen een meesterzet. Hij haalde de twee middenvelders Seedorf en Litmanen eruit en stuurde twee aanvallers Kanu en de jonge Patrick Kluivert het veld in. Kluivert scoorde vlak voor tijd de beslissende 1-0.
In 2014 ging Van Gaal als bondscoach met een jong team naar het WK in Brazilië. Vrijwel niemand gaf Nederland een kans. Voor de eerste wedstrijd tegen de favoriet Spanje merkte Van Gaal dat de jonge spelers zenuwachtig waren. Hij deed toen een briljante zet om de spanning weg te halen: “Hij liet vrouwen en kinderen naar het spelershotel komen en ze mochten blijven tot vlak voor de wedstrijd”. Spelers speelden met hun kinderen en de spanning vloeide weg. Op die gedenkwaardige dag 13 juni 2014 gebeurde er een soort voetbalwonder: “Nederland won met 5-1 van Spanje”.
De gelouterde Van Gaal is zelf ook als mens gegroeid. Hij oogt ontspannen en draagt dit ook over aan zijn spelers. Spelers die net een slecht EK achter de rug hadden, moesten weer aan de bak voor een belangrijke WK kwalificatiereeks om het WK 2022 in Qatar te halen. De ontspannen Van Gaal zorgde ook voor ontspanning bij zijn spelers wat we terugzagen in de met 6-1 gewonnen wedstrijd tegen Turkije. Een gretig, maar toch ontspannen team stond op het veld en speelde voetbal dat het Nederlands elftal lang niet had laten zien.
Ambachtsman Louis van Gaal is als een “Meisteruhrmacher” die alle radertjes perfect op elkaar afstemt op weg naar het wereldkampioenschap in 2022. Daarna noemen we hem hopelijk “Weltmeistermacher”.
Foto: 1988 Louis van Gaal /Rob Croes /Anefo.