Na de recente successen van Ajax in de Champions League en de geweldige successen in het verleden rijst de vraag wat de kracht is van Ajax. In Lissabon met 5-1 winnen van Sporting is een prestatie die wereldwijd de aandacht trok. Ajax is opgericht in 1900 en werd vijfendertig maal landskampioen, won de Europacup 1 en de Champions League vier keer en won tweemaal de wereldcup.
Wat is de magie van Ajax? Ik vroeg dat aan David Endt, sportjournalist, schrijver en columnist die zeventien jaar teammanager is geweest van Ajax en hiermee in 2013 helaas moest stoppen. David werd in de jaren ’60 Ajax fan. Het waren de jaren van provo en een “alles mag” sfeer. Amsterdam was een vrijplaats voor vrije geesten. In die tijdsgeest werden de zaadjes geplant van het grote Ajax met Cruijff dat zich ontpopte als een exotische bloem. Het voetbal van Ajax is altijd offensief, avontuurlijk, vrijbuiterig en met een sausje Amsterdamse humor. Deze krachtbronnen zorgen er voor dat Ajax steeds weer opbloeit, steeds weer periodes van neergang omzet in succes. Over de hele wereld heeft Ajax fans.
Een van de grootste vrijbuiters uit de Ajax historie was de rechtsback van de jaren ’60 en ’70 Wim Suurbier. Zelf heb ik ervaren hoe bij een ruime voorsprong van Ajax de supporters van alles naar hem riepen en Wim met allerlei grappen en grollen de bal terugkaatste tot vermaak van iedereen. Hij was een keiharde rechtsback die continu op avontuur ging en meer rechtsbuiten dan rechtsback speelde.
Grote clubs hebben grote trainers en magische momenten die grenzen aan het onvoorstelbare. De in 1999 door FIFA tot coach van de eeuw gekozen Rinus Michels kwam in 1964 bij Ajax binnen op het moment dat de club in degradatienood verkeerde. Twee jaar later in 1966 gebeurde er een wonder: in de mist versloeg Ajax voor de Europacup het wereldklasse team van Liverpool met 5-1. Hilarisch waren de woorden van commentator Herman Kuiphof: “Kan iemand mij vertellen waar de bal is?” Michels was als speler een feestnummer, en ook als trainer kreeg hij vaak met humor en gevatte opmerkingen de lachers op zijn hand. Toen een bestuurslid vroeg: “Wat kijk je ongelukkig” antwoordde Michels: “Ik kijk nooit gelukkig, als ik me maar gelukkig voel”.
Cruijff was als speler en trainer van wereldklasse. Een van zijn magische momenten was toen hij als jongentje van veertien jaar op zondag ging kijken naar veteranen zes. Dit team had nog geen enkele wedstrijd gewonnen. Ze hadden op die dag maar tien spelers en vroegen aan Jopie, zoals Cruijff destijds werd genoemd, om mee te spelen. Jopie kwam, zag en overwon en scoorde zes keer. De veteranen wonnen voor de eerste keer dat seizoen met maar liefst 6-0. Cruijff blonk uit door gevatte en vaak hilarische opmerkingen zoals: “Je bent op tijd of te laat. Als je te laat bent moet je op tijd vertrekken”.
Erik ten Hag, de huidige succesvolle Ajax coach, heeft op zijn werkkamer in het Johan Cruijff Stadion de foto’s hangen van Michels, Cruijff en Van Gaal omdat hij ze ziet als zijn inspiratoren. Ook Erik ten Hag heeft reeds zijn magisch moment te pakken toen een jong Ajax in 2019 Real Madrid van de mat speelde en met 4-1 won in Madrid.
In het door het grote geld verloederde Europese voetbal is Ajax als een magische club die altijd zorgt voor verrassingen en laat zien dat ook zonder oliedollars en dubieuze Russen succes mogelijk is.
1976 Wim Suurbier foto Hans Peters-Anefo